Czy mieliście kiedykolwiek pokusę, by czegoś dziecku nie dać, nie spełnić jego woli lub zabronić czegoś tylko po to, by poczuło smak życia?
By nauczyło się, że w życiu nie zawsze ma się to, czego się pragnie, by poznało smak porażki i zrozumiało, że nie jest pępkiem świata?

Witajcie w klubie.

Na pierwszy rzut oka wydaje się to bardzo szlachetne, wychowawcze i hartujące. Przecież wypuścimy nasze dziecko w świat, który nie będzie nad nim skakał, warto je przygotować.

Zgadzam się całkowicie. A chociaż nie zawsze tak było, to dziś mam już zupełnie inne pojęcie “przygotowania”.
I myślę, że ilekroć chcemy do czegokolwiek przygotowywać, warto choć mniej więcej znać możliwości dziecka w danym wieku.

Kilkulatek, który ma trudności z przegrywaniem, nie potrzebuje, aby rodzic specjalnie z nim wygrywał, dając mu posmakować porażki. On potrzebuje czasu, bo jego wyższe ośrodki mózgowe są po prostu jeszcze niedojrzałe.

Po pierwsze dlatego, że w trakcie rywalizacji jego mózg nastawił się na osiągnięcie wygranej, a towarzyszące temu pozytywne pobudzenie związane jest z wydzielaniem dopaminy. Gdy zwycięstwo przypadnie komuś innemu, poziom dopaminy spada – nie każdy dorosły potrafi sobie z tym poradzić, tym bardziej zatem nie radzą sobie dzieci.

Po drugie, młodziutki mózg nie dysponuje jeszcze szeregiem doświadczeń pomagających mu zakwalifikować przegraną w grze do mało istotnych wydarzeń. Kiedy podrośnie, nazbiera tych doświadczeń więcej i będzie umiał nadać im odpowiednie znaczenie. Teraz jednak bycie drugim w wyścigu do drzwi jest odbierane w kategorii życiowej porażki – wystawianie go na podobny stres celowo i z premedytacją jest nie tylko niepotrzebne, ale wręcz szkodliwe.

Podobnie sprawa ma się ze spełnianiem dziecięcych żądań. Mam silne doświadczenie, że odmowa jest jak najbardziej ok, jednak istotne są towarzyszące jej intencje.
Jeśli odmawiam, bo zgoda oznacza przekroczenie moich lub cudzych granic, sprawa jest czysta i faktycznie ma walory „edukacyjne”.

Jeśli natomiast odmawiam, żeby dziecko zrozumiało, że świat nie będzie wirował wokół niego i dopytywał, czego mu jeszcze potrzeba, to po prostu szkoda mojego wysiłku (kto kiedykolwiek odmówił czegoś dziecku, wie, o jakim wysiłku mowa).

Takich sytuacji nie trzeba aranżować, one pojawiają się same i to zazwyczaj jak grzyby po deszczu.
Chociażbym nie wiem, jak skakała wokół swojego dziecka, to nie ma możliwości – czasem coś będzie nie po jego myśli. Ułamane ciasteczko. Kolega, który nie chce się bawić. Bajka, która się skończyła. Wiatr, który nie wieje, gdy chcemy puszczać latawca.

Mam silne wrażenie, że w zasadzie nie muszę robić nic. Ani utrudniać, celowo podsuwając niewygodne sytuacje, ani przesadnie ułatwiać, usuwając kłody spod nóg.

Mam tylko pozwolić życiu toczyć się swoim torem i być jak przystań, do której dziecko wraca, by zaczerpnąć sił, znaleźć ukojenie.

Pocieszam nie roztkliwiając się “mój ty pysiaczku, biedulku, jakie to niesprawiedliwe, chodź do mamuni!”, tylko rozwierając szeroko ramiona i cierpliwie wysłuchując.

Nie muszę się martwić, że wychowam człowieka niezaradnego i niesamodzielnego. Za kilka tygodni będę obchodzić pierwszą dekadę swojego rodzicielstwa i puchnę z radości, obserwując zaradność i samodzielność całej swojej trójki – oczywiście adekwatną do wieku, a jednak rozwijającą się systematycznie.

Wyrastają z nieakceptowania porażek. Z nieradzenia sobie z emocjami. Z nieprzyjmowania odmowy.

Wyrastają z tego wszystkiego jak z zeszłorocznych butów i wcale nie muszę im na siłę napychać w te buty papierowych kulek, ani przesadnie ich zasznurowywać. To się dzieje poza mną.

Swoje zadanie widzę jako rozumienie, że to dla nich trudne, z towarzyszącą temu świadomością, że to minie. Dopiero wtedy mogę prawdziwie wspierać.

Foto: Unsplash